Kütahya’nın Gediz ilçesine bağlı Saruhanlar köyünde 7’den 70’e herkes, yaklaşık 3 asırdır sürdürülen tahta kaşık yapımıyla geçimini sağlıyor.
İlçe merkezine 24 kilometre uzaklıkta, 120 hanede yaklaşık 500 kişinin yaşadığı köyde, genci, yaşlısı hemen hemen tüm halk mutfakta ve halk oyunları gösterilerinde kullanılmasının yanında hediyelik eşya olarak da satılan tahta kaşıkları yapıyor.
Sokakları ve evlerini atölye olarak kullanan vatandaşlar, keser ve zımparalarla gelişen teknolojiye rağmen hala “atadan kalma” yöntemlerle tahta kaşık üretiyor.
Köylüler, burada 7’den 70’e herkesin yaklaşık 3 asırdır geçim kaynağının tahta kaşık üretimi olduğunu söyledi.
Tahta kaşık üreten yaşlılar, ilkokuldan mezun olduktan sonra bu işe adım attıklarını ve annelerinden, babalarından öğrendikleri bilgilerle kaşık ürettiklerini ifade ederek, “Dağdan kestiğimiz ağaçları evlerimizde ve sokaklarda yontarak kaşık yapıyoruz. Bir aile günde 50 ile 100 arasında kaşık üretiyor. Bu kaşıkları köyümüze her hafta gelen toptancılara veriyoruz. Bu işten aç kalmayacak kadar para kazanıyoruz” dedi.
Köye her hafta gelen toptancıların kendilerinden tanesini 50 kuruşa aldıkları kaşıkları boyayıp pazarladıklarını belirten köylüler, tahta kaşıkların gürgen ve kayın ağacından yapıldığını bildirdi.
Orman arazisi köye yakın olduğundan ham madde bulmakta güçlük yaşamadıklarına işaret eden köylüler, şunları kaydetti: “Çocuklarımız, gelinlerimiz ve torunlarımızla hep bu işi yapıyoruz. Köydeki herkes kaşık yaparak geçiniyor. Atalarımızdan öğrendiğimiz mesleği devam ettiriyoruz. Bir keserimiz var. Onunla yonttuğumuz ağaçtan tahta kaşığın kalıbını çıkarıyoruz. Daha sonra oygu ve ustura dediğimiz aletlerle son şekliğini verip bunları piyasaya sürüyoruz. Toptancılar bizden aldıkları kaşıkları boyayıp Konya, Denizli, Aydın, İzmir gibi illere pazarlıyor. Burada üretilen kaşıklar Türkiye’nin dört bir yanına gidiyor.”
TAHTA KAŞIK ÜRETİP METAL KAŞIK KULLANIYORLAR
Köylüler, daha sağlıklı olduğundan tahta kaşığın yemek pişirirken ya da sulu yemek yenirken kullanılabileceğini, ancak metal kaşıklar yaygınlaştığı için özellikle çorba içerken bunların pek tercih edilmediğini anlattı.
Tahta kaşık yapmalarına karşı köydeki hiçbir evde yemek yenilirken tahta kaşık kullanılmadığını, metal kaşıkların tercih edildiğini ifade eden köylüler, “Tahta kaşık sağlığa faydalıdır. Metal kaşık zararlıdır, dişlere dokunur, tencereye zarar verir. Tahta kaşıklarla yemek yenilir, düğünlerde oynanır. Bu meslek ne açı öldürür, ne de zenginleştirir” diye konuştu.
Köylüler, Çin’de üretilip Türkiye’ye getirilen tahta kaşıkların kendilerinin rekabet gücünü düşürdüğünü de vurguladı.
