737. Hayme Ana’yı Anma ve Göç Şenlikleri

Ertuğrul Gazi’nin annesi, Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi’nin ninesi, Hayme Ana (Devlet Ana) için Kütahya’nın Domaniç ilçesine bağlı Çarşamba köyündeki kabri başında bu yıl 737. kez anma töreni düzenlendi.
Hayme Ana’yı Anma ve Göç Şenlikleri kapsamında düzenlenen anma programı, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Vali Ahmet Hamdi Nayir ve protokol üyelerinin Hayme Ana’nın türbesini ziyaret edip, dua etmesiyle başladı.
Anma programı tören alanında devam etti. Programa, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Vali Ahmet Hamdi Nayir, AK Parti Kütahya Milletvekilleri Ahmet Tan, İshak Gazel, Ceyda Çetin Erenler, CHP Kütahya Milletvekili Ali Fazıl Kasap, MHP Kütahya Milletvekili Ahmet Erbaş, Kütahya Belediye Başkanı Kamil Saraçoğlu, Domaniç Kaymakamı Hasan Raşit Taşkın, ilçe kaymakam ve belediye başkanları, bazı daire müdürleri, STK Temsilcileri ile çok sayıda vatandaş katıldı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile Vali Ahmet Hamdi Nayir anma programı öncesi tören alanındaki Yörük çadırlarını ziyaret ederek halkı selamladı.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başlayan tören Kur’an-ı Kerim tilaveti ile devam etti.
“BİRLİK, BERABERLİK VE
DAYANIŞMAMIZA YOL AÇACAK”
Törende halka seslenen Vali Ahmet Hamdi Nayir, kuruluşun ve kurtuluşun şehri olan Kütahya’nın her yıl iki güzelliği bir arada yaşadığını söyledi. Vali Nayir, “Her sene bu zamanlar Kütahyamız, iki güzelliği bir arada yaşamaktadır. Kuruluşun ve kurtuluşun şehri olarak tanımladığımız ilimizde bu iki özelliğine ait yıl dönümlerini peş peşe kutlamaktayız. Bugün Osmanlının kuruluşunda önemli bir yere sahip olan Hayme Anamızı anıyoruz, üç gün önce de kurtuluşun dönüm noktası olan 30 Ağustos Zafer Bayramı’nın 96. yıl dönümünü kutladık. Her yıl kutladığımız bu şenlikler, bize tarihimizin derinliklerini ve köklerimizi hatırlatmaktadır. Bu tarih bilinci ve şuuru ile de kendi kültürümüzü, insanımızı ve toplumumuzu daha yakından tanıma imkânına kavuşmaktayız. Kuruluştaki o manevi iklim bize kardeşliği, sevgiyi, saygıyı öğreterek bugün ihtiyaç duyduğumuz birlik, beraberlik ve dayanışmamıza yol açacaktır” dedi.
“TÜRK MİLLETİ TARİHİN
HER DÖNEMİNDE ÖNEMLİ
ROLLER OYNADI”
Günün anlam ve önemine dair bilgiler de veren Vali Ahmet Hamdi Nayir, Türk Milleti’nin tarih sahnesine çıkışını anlattı. Vali Nayir, “Türk milleti tarihin her döneminde önemli roller oynamış, başta devlet kurmada, tarihi devirleri açıp kapamada, medeniyet ve insanlık âleminde geniş ufuklar açılmasındaki başarıları ile iftihar edebileceğimiz bir mirası bize bırakmıştır. Bu bağlamda bugün burada manevi huzurunda saygı ile eğildiğimiz Hayme Ana ve onun içinden çıktığı Türk topluluğundan söz etmek istiyorum. Türk Milleti, Anayurdumuz Orta Asya’dan; sert iklim, kısır topraklar, kuraklık ve yeni topraklar arama gibi nedenlerle dünyanın dört bir yanına kitleler halinde göç etmeye başlamıştı. Bu göç dalgalarından sonuncusu sayılan Oğuz Türkleri, Üçok Kolu’na bağlı Kınık Boyu ile 1040’da merkezi Nişapur olan Büyük Selçuklu devletini kurmuş, yine Selçuklu ailesinden Kutalmış oğlu Süleyman Bey ile de 1076 da merkezi İznik olmak üzere Anadolu Selçuklu Devletini kurmuştu. Oğuzların ikinci kolu olan Bozoklara bağlı Kayı Boyu Selçukluların Anadolu’yu fethi sırasında Ahlat civarına yerleşmişlerdi. 1220’li yıllarda Moğol istilası sırasında önce Erzurum, Erzincan ve Amasya civarına yerleşmişlerse de buralarda barınamayarak daha güneye doğru inip Halep bölgesine göç etmişlerdi. Oralarda da yurt tutmayarak Anadolu’nun içlerine doğru yürüyerek bir kısmı Çukurova’da kalmış, bir kısmı ise Erzurum Pasinler’e yerleşmişlerdi. Anadolu Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar arasında 1230 yılında yapılan savaşta Kayı Boyu mağdur ve zayıf durumda olan Selçukluları destekleyince, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad, Kayı Boyu’nu Ankara’nın batısına Karacadağ bölgesine yerleştirdi. Daha sonra Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad’ın izni ile Kayı Boyu Söğüt’e gelmişti. Kayı Boyu, Hayme Ana’nın önderliğinde Söğüt’ü kışlak, Domaniç’i yaylak olarak yurt tutmuştu. Hayme Ana oğlu Ertuğrul’un daima yanında olmuş, ona destek vermiş, ona hep büyük idealler aşılamış, torunu Osman’ın elinden tutarak daha küçüklüğünde bir devletin nasıl kurulması gerektiğini, bunun için neler yapılmasının lazım geldiğini kendisine bıkmadan usanmadan anlatmıştır. Muhkem, kudret ve kuvvet sahibi anlamına gelen “Kayı Boyu”, kuvvet ve kudretin sembolü ve dünya hâkimiyeti sağlayacak olan Osmanlı Devleti’nin de kurucusu olacaktı” ifadelerini kullandı.
“ADINA TÜRBE YAPILAN
İLK KADIN”
Hayme Ana’nın, Türk tarihinde adına türbe yaptırılan ilk kadın olduğuna değinen Vali Ahmet Hamdi Nayir, “O cihan hâkimiyeti kuran büyük Osmanlı İmparatorluğuna can veren anadır. O, bizlere bıraktığı engin tarihi mirası ile göğsümüzü kabartan anamızdır. Ertuğrul Gazi, “Devlet Ana” diye de anılan annesi “Hayme Ana”yı vefat ettiğinde her yıl çadır kurduğu tepenin üzerinde defnettirdi. Hayme Ana’nın mezarı zamanla kaybolur ve bilinmez olur. Sultan 2. Abdülhamid, 1892’de Hayme Ana’nın kabrini buldurarak üzerine bugünkü türbeyi yaptırmıştır” dedi.
“NE MUTLU BİZLERE”
Daha sonra kürsüye Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy geldi. Domaniç’te olmaktan duyduğu memnuniyeti paylaşan Bakan Ersoy, “Domaniç’e, Hayme Ana adına düzenlenen Geleneksel Göç Şenliği ve Anma törenlerine hoş geldik, hoş gördük. Ne mutlu bizlere… Bundan bir hafta evvel, 26 Ağustos’da Türk milletine Anadolu’nun kapılarını ardına kadar açan o şanlı zaferi bahşeden Malazgirt’deydim. Bugün ise o gün o açılan kapıdan Anadolu’ya giren ve sonrasında 600 yıllık bir cihan devletinin temellerini atacak olan Kayıların anası, Hayme Ana’nın ebedi istirahatgahı olan Domaniç’teyim” dedi.
“ŞANLI TARİHİMİZİN
EN AÇIK İSPATI”
Hayme Ana’yı Anma ve Göç Şenlikleri’nin önemine değinen ve Hayma Ana’nın isminin manasından da söz eden Bakan Ersoy, “Hayme Anamızın Hakk’a yürüdüğü 1281 yılından bu yana bu topraklarda 737 kez gerçekleştirilen bu şenlikler sahip olduğumuz köklü gelenek-göreneklerimizin, hiçbir millete nasip olmayacak şanlı tarihimizin en açık ispatıdır. Hayme Anamızın ismi esasen kendisi gibi çok anlamlıdır. Arapça “Çadır” anlamına gelmektedir. Çadır Türklerde aile, yuva, birlik ve beraberliğin sembolüdür. Tıpkı bu toprakları bizlere ana vatan kılan Ertuğrul Gazi’nin annesi, Osmanlı devletinin kurucusu Osman Bey’in ninesi olan “Devlet Ana” olarak da anılan Hayme Hatun gibi… Hayme Ana cefakâr, vefakâr, fedakâr ve cesur Türk kadınının en görkemli sembolüdür. Onun tarih içinde üstlendiği rol, gördüğü işlev çok az kadına nasip olmuştur” ifadelerini kullandı.
“EŞİTLİĞİN EN ŞANLI
ÖRNEĞİ HAYME ANA”
Hayme Ana’nın Türk toplum yaşantısında üstlendiği role de dikkat çeken Bakan Ersoy, “Hayme Ana gurur duyulacak kadın-erkek eşitliğinin de en şanlı örneklerindendir. Aşireti töre gereği beyi ile birlikte idare ettiği için engin bir bilgi ve tecrübeye sahip olduğundan Hayme Ana Süleyman Şah’ın zamansız vefatının ardından Kayıların başına geçmiş; dağılma noktasına gelen Kayı boyunu Domaniç’e kadar selametle getirerek cihanın en büyük devleti olan Osmanlı İmparatorluğu’nun temelini atmıştır. O Hayme Ana ki, Türk tarihinde adına türbe yaptırılan ilk kadındır. O Hayme Ana ki, Osmanlı’nın kurucusu, torunu Osman Beyi dallarında beşik kurup salladığı, 1988’de Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından “Anıt Ağaç” olarak tescil edilen, Mızık çamının “Beşik çamı” adını almasına vesile olandır. Hayme Anamızı anlatmakla bitiremeyiz. Osmanlı’nın, Türk neslinin üzerinde yükseldiği beşik çamının ta kendisi olan Hayme Ana’yı ve onun şahsında ahirete intikal etmiş tüm cefakar, vefakar Türk analarını saygı ve minnetle yad ediyorum” diye konuştu.
Konuşmaların ardından Vali Ahmet Hamdi Nayir, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a çini vazo takdim etti.
Hayme Ana’yı Anma ve Göç Şenlikleri, Domaniç Halk Eğitimi Merkezi Halk Oyunları ekibi, İnegöl Mehteran Bölüğü, Bursa Tahtakıran Kılıç Kalkan ekibi ile Balıkesir Karesi Atlı Okçuluk Kulübü ekibi gösterileriyle sona erdi.
RAMAZAN DOĞAN