Pir Ahmet Efendi 26. Ulusal, 6. Uluslararası Kültür Festivali, Kütahya’nın Sofça köyünde gerçekleştirildi.
Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başlayan festivalde konuşan Vali Musa Işın, Milletvekili Ali Fazıl Kasap, Belediye Başkanı Alim Işık, DPÜ Rektörü Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak, Alevi Dedesi Oktay Garkın ve Kalburcu Şeyhi Pir Ahmet Dede Kültür Derneği Başkanı Ahmet Özcan, birer konuşma yaparak birlik ve beraberlik mesajları verdi.
Konuşmasına, Zafer Haftası dolayısıyla 30 Ağustos Zafer Bayramı’nı tebrik ederek başlayan Vali Musa Işın, Gazi Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere tüm silah arkadaşlarını minnetle ve şükranla andıklarını söyledi.
Kurtuluş Savaşı’nın bir daha bu topraklarda yaşanmaması temennisinde bulunan Vali Işın, “Pir Ahmet Dedeler, Yunus Emreler, Mevlanalar, Hacı Bektaş-ı Veliler, Hacı Bayram-ı Veliler, Ahmed-i Haniler; bütün bu insanlar, ulemalar ve evliyalar, ilim, irfan ve ahlakın Anadolu’nun Türklere vatan olmasını sağlayan kişilerdir. Onlara minnettarız, biz onların evlatlarıyız, onların yolunun yolcusuyuz” dedi.
“BİR VE BERABER OLACAĞIZ, BİRBİRİMİZİ SEVECEĞİZ”
“Bir olacağız, iri olacağız, diri olacağız. Bir ve beraber olacağız, birbirimizi seveceğiz. Bizim paylaşmayacağımız hiçbir şey yoktur” diyen Vali Işın, birlik ve beraberliği korumak için Anadolu’nun düşünce mimarı olan büyük şahsiyetleri takip etmenin ve onların yaşadığı gibi yaşayarak değerlerini gelecek nesillere aktarmanın önemine dikkat çekti.
“VALİLİK KAPISI HERKESE AÇIK”
Valilik kapısının herkese açık olduğunu, inanç, düşünce ve fikir ayrımı gözetmeksizin herkesin ihtiyaçlarını karşılamak için yanlarında olacaklarını belirten Vali Işın, festival vesilesiyle Pir Ahmet Efendi’yi, uluları, erenleri, gazileri ve şehitleri rahmetle ve minnetle anarak sözlerini tamamladı.
“TÜRK MİLLETİNİN BİRÇOK ZAFERİ KAZANDIĞI AĞUSTOS AYI İÇERİSİNDE ÖNEMLİ BİR HAFTA”
Etkinlikte bir konuşma yapan Belediye Başkanı Alim Işık, “Pir Ahmet Efendi Şenlikleri’nin gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese, bugün buraya katılarak bizleri onurlandıran siz değerli hemşehrilerime ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Etkinliklerimizin hayırlara vesile olması temennisiyle hepinize saygılarımı ve sevgilerimi iletiyorum. 26 Ağustos, Anadolu’nun Türklere açıldığı tarihle beraber başlayan önemli bir dönüm noktası. Türk Milletinin birçok zaferi kazandığı ağustos ayı içerisinde önemli bir hafta. Bizim için de bu topraklar için de en önemli tarafı Zafer Haftasının başlangıç tarihi olması. Afyon’da başlayan ve 30 Ağustos’ta Kütahya’da büyük bir zaferle sonuçlanan haftanın yıl dönümünde 27 Ağustos tarihinde böyle bir etkinliğin Zafer Haftası içerisinde yer alıyor olması da ayrıca önemli. Çünkü Türk-İslam medeniyetinin önemli halkalarından birisi olan Hacı Bektaş-ı Veli kültürünün bu kültürden ayrılacak hiçbir yeri yok. Dün buradaydık, bugün buradayız, yarın da inşallah burada olmaya devam edeceğiz. Bu kültürün yaşatılması hepimizin boynunun borcu. 2019 yılında belediye başkanı seçildiğimde ilk törende burada içimi acıtan bir manzarayla karşılaştım. Burada Kütahya’nın bir ismi yoktu. Bir komşu ilimizin belediyesinin katkılarıyla o program düzenlemişti. O gün dernek başkanımıza söyledim. Bundan sonra bu topraklarda sadece Kütahya’nın adının geçmesi gerektiğini, Kütahya’mızın bu güce sahip olduğunu ve eğer bundan sonra da kendileri uygun görürse bu etkinliklere ev sahipliği yapmayı görev edindiğimizi o gün söylemiştim. O günden bugüne elimizden gelen desteği vermeye devam ediyoruz. Burayı inşallah önümüzdeki etkinlikte çok daha farklı bir manzarayla görmüş oluruz. Katılımlarınız için siz değerli hemşehrilerime ayrı ayrı teşekkür ediyorum” dedi.
Yoğun bir katılımla gerçekleştirilen etkinlikte bir konuşma yapan DPÜ Rektörü Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak, “Toplumsal hafızanın mekânı olarak kabul edebileceğimiz yapılardan biri Pir Ahmet Dede Türbesi’dir. Ortak bir değerimiz olan Pir Ahmet Dede ve erenler sayesinde Türk dünyası bin yıldır diğer güçlü kültürler arasında kendi harsını ve medeniyetini korumayı başarabilmiştir. Anadolu abdallarından kabul edebileceğimiz düşünce insanları sadece imar ve iskân faaliyetlerinde bulunmamışlar ayrıca gönül fethini, gönlü imar etmeyi de başarmışlardır.
Anadolu insanının gönlünde bu zatlar tarihi şahsiyetlerinin yanında menkıbevi hayatlarıyla da yer bulmuşlardır. Pir Ahmet Dede de tarihi şahsiyeti yanında daha çok menkıbevi hayatıyla toplumsal hafızada kendisine yer bulmuştur.
Pir Ahmet Efendi, 17. yy. mutasavvıflarından Sunullah Gaybi’nin büyük dedesidir. Aile olarak halvetiliğe mensup bir ailedir. Halvetilik ve Safavi tarikatları silsile itibarıyla İbrahim Zahid Gilani’de birleşerek Hz. Ali’ye dayanmaktadır. Bu sebeple aynı kökten gelen iki hareket farklı misyonları üstlenseler de hedef kitleleri ve fikri yapıları ehli beytten beslenmektedir. Özellikle Osmanlı Devleti halvetiliği Safevi Devleti’nin Anadolu’daki Kızılbaş Türkmenler üzerindeki nüfuzunu kırmak için özel önem vermiştir.
İstanbul’da hem Karamanlı Cem seyyahtan hem de Koca Mustafa Paşa Şeyhi Sünbül Sinan’dan hilafet almıştır. Kütahya’nın Kalburcu köyüne yerleştiği için “Kalburcu Şeyhi” olarak tanınmıştır. Lemazatı Hulviyye ez Lemazatı Ulviye adlı halveti şeyhlerin biyografileri adlı eserde onun Kütahya’nın Okçu köyüne gönderildiğinden bahsedilmektedir.
Pir ünvanına sahip olması dönemin önemli kişilerinin onun sohbetlerinde yer alması nedeniyle verildiği düşünülmektedir. II. Selim’in dua ve himmetlerini almak için zaviyesine bir mescit inşa ettiği rivayet edilmektedir. Evliya Çelebi eserinde Pir Ahmet Efendi’nin türbesini ziyaret etmiştir. Türbesi 1949 yılında Porsuk Barajı’nın yapımı nedeniyle sular altında kalmaması için şimdiki yerine taşınmıştır.
Pir Ahmet Efendi hakkında anlatılan efsaneler ise şöyledir: Pir Ahmed Efendi’nin yaşadığı dönemde Porsuk, çay halinde akar. Osmanlı askerleri sefer esnasında Dede’nin mekânında konaklar. Burada pişirilen bir çömlek pilav tüm askere yeter. Yine Pîr Ahmed Efendi’nin kalburla su taşıdığı rivayet edilir.
Tarlada ekin biçerken savaşa katılan velilerden biri de Pir Ahmet Efendi’dir. Osmanlı döneminde askerler ondan dua istediklerini ifade edince, o da sıkıntıya düştüklerinde, ‘Ya Allah, Ya Muhammed, Ya Ali, Yetiş Ya Pîr Ahmed diye meded dilediğinizde ben gelirim’ der. Savaş esnasında komutan zorda kalır. Dedenin söyledikleri aklında olan komutan onun tarif ettiği şekilde dua eder. Bu arada bir toz bulutu kalkar, içinden bir tahta parçası komutanın önüne düşer. Seferden sonra komutanın önüne düşen tahta parçası yanlarında olduğu hâlde geri dönen askerler, Pîr Ahmed Efendi’nin yanına ulaştıklarında ona kendisini yardıma çağırdıklarını fakat kendisinin yardım etmediğini söylerler.
Onlara yardım ettiğini ifade eden Pîr, askerden yanındaki tahta parçasını ister. Yanında bulunan yabanın eksik bölümüne parçayı yerleştirir. Tayy-i mekân ile savaşlara katılarak Türk askeri zor duruma düştüğü zaman onlara yardımcı olan ve savaştan zaferle çıkılmasında etkili olan velilerin efsaneleri geçmişten günümüze inanç değerini korumaktadır. Türk kültüründe önemli bir yeri olan gaza ve şehadet anlayışı ise bu efsanelerdeki inanç unsurunun devamının sağlanmasında etkili olmaktadır.
Tarlaya ektiği buğday ve çavdarlar, normal tohumdan olmasına rağmen, çok güzel ve benzersiz olurdu. Bu sebeple Ahmed Dede’ye halk arasında Çavdar Şeyhî de derlerdi. Tarlalardan elde ettiği buğdayı bir ambara koyarlar, kapısını kapatırlardı. Buğdayı ambarın altındaki oluktan alırlardı. Ambarın tamamen boşaldığı hiç görülmezdi.
Tarihi şahsiyeti bilinen fakat bugün unutulan daha çok menkıbevi hayatıyla toplumsal hafızda kendisine yer bulun Pir Ahmet Dede, bir olmayı, iri olmayı, diri olmayı bize mesaj olarak vermekte. Anadolu’nun fethinde rol alan bu şahsiyetleri kurdukları zaviyelerle toplumun hizmetinde bulunmuşlardır. Onlar, insanı merkeze alan faaliyetler sergilemişlerdir. Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında rol almış şehit ve kahramanlarımıza Allah’tan rahmet dileriz” dedi.
Halk oyunları ve türkülerle devam eden festival Pir Ahmet Efendi Türbesi’nin ziyaret edilmesiyle sona erdi.
RAMAZAN DOĞAN
